Een relatie time out?

Als je op dat punt gekomen bent met je relatie, heb je als partners op dat moment heel duidelijk voor ogen dat je zo niet verder wil. Als dat al langer speelt, is er nog maar één optie in mijn ogen; een relatie time out. Een relatie time out houdt in dat je kiest om beiden een aantal weken los van elkaar te zijn om de heftige emoties en gevoelens die je hebt opgedaan in de laatste maanden (soms jaren) te verwerken en jezelf de kans geven om inwendig weer rust te vinden. Dat apart zijn van elkaar gebeurt vaak in eerste instantie bij ouders, een goede vriend, vriendin of een vakantiehuisje. Doorgaans zijn die personen ook al op de hoogte van deze situatie, en is dat vaak snel geregeld omdat ook de omgeving dit al aan ziet komen. Dat hoor je dan vaak achteraf.

Zo’n relatie time out is een heftig, emotioneel besluit; je kan niet meer met en niet meer zonder de ander, één van de twee moet vertrekken en doorgaans ziet degene die gaat op dat moment even geen toekomst voor zichzelf. Soms duurst dat ook wel langer.

Als er kinderen bij betrokken zijn wordt het gecompliceerder; loyaliteitsvraagstukken gaan spelen en angst om de aansluiting met de kinderen te verliezen speelt op. Ook de gedachte geen goede ouder te zijn of de kinderen niet dát kunnen bieden wat je voor ogen hebt gehad, komt vaak hard binnen.

Toch wordt er als mensen ten einde raad zijn, ook als er kinderen in het spel zijn, een keuze voor een relationele time out gemaakt. Dit omdat wanhoop een sterke drijfveer is geworden in de relatie. Dan kiezen beide partners voor deze weg, de laatste optie……gevolgd door heftige reacties van emoties. Gek genoeg gaat dat afscheid vaak nog gepaard met een knuffel, een kus en/of een glimlach, een goede intentie.

Dan als dat eenmaal voltrokken is, valt er een stilte. Dan is het echt. Er komen dit keer kortstondig heftige emoties en dan daalt doorgaans uiteindelijk de rust in, maar reist ook de onrust. De onrust van het niet weten, het gemis, de twijfel, de angst of de goede keuze gemaakt is, de pijn en de vlucht. Heel tegenstrijdig en verwarrend allemaal.

Hoe verder?

Na zo’n besluit krijg ik vaak één dag later de vraag, hoe verder? Wat is wijsheid Martin?…

Hoe het verder moet in een dergelijke situatie is op dat moment voor mij een moeilijke vraag om te beantwoorden. Dit omdat de gevoelens alle kanten opvliegen en de partners elkaar en zichzelf inmiddels veel pijn hebben gedaan met woorden en acties. Hoe langer een dergelijke aanloopsituatie heeft geduurd, hoe moeilijker het is geworden om in detail te bepalen hoe je eruit komt en of je er samen uitkomt. Het woord relatie is hier doorgaans gekoppeld aan pijn, gemis, angst, woede, machteloosheid etc. Wie wil daar nou naar terug?

De hoofdlijnen

In een dergelijke situatie maakt mijn kennis en ervaring verschil. Omdat ik veel ervaring heb en de client zelf geen enkele ervaring heeft, kan ik toelichten en inzicht geven. Een deel daarvan lees je hier.

In hoofdlijnen is er, als je veel ervaring hebt in dergelijke processen, een dag later iets zinnigs te zeggen op de vraag: “ Hoe nu verder? ” Ook al zijn alle mensen en dus alle situaties uniek, er is ook een patroon te herkennen. Dat is omdat ik inzicht heb in bijvoorbeeld wat basiswaarden zijn voor een goede relatie. Ik noem die basiswaarden “primaire factoren”.

Primaire factoren

Om de complexiteit van een relatie in deze situatie te begrijpen, moet je beseffen dat er in de basis ‘primaire factoren’ nodig zijn voor een ‘goede’ relatie. Dat start in mijn ogen altijd bij zelfbewustzijn; het bewustzijn van jezelf, je gevoel, je denken je handelen. Maar het gaat ook om stabiliteit, zelfkennis, zelfliefde, persoonlijke financiële onafhankelijkheid, reflectie vermogen etc. etc. Dat geldt voor beide personen binnen de relatie.

Ik noem daarin jezelf heel bewust als uitgangspunt. Want een relatie zal nooit stabiel worden als één of beide partners niet stabiel zijn. Doorgaans zijn beide partners verre van stabiel op het moment dat het om een relatie time out gaat.

Jezelf als uitgangspunt in een relatie

Met jezelf in balans als uitgangspunt kies je vervolgens voor een ander, omdat je daar een relatie mee wil. De uitstraling en fysieke aantrekkingskracht van de ander spelen daar vaak de leidende bewuste rol in. ‘Leuke vent’, ‘mooie vrouw’. Wat er echt onder water gebeurd, in wat ‘De klik’ nu eigenlijk is, zal ik buiten beschouwing laten.

Als je zelf goed in balans bent, dan accepteer je vrij makkelijk uit liefde de ’tekortkomingen’ van de ander. Dan is er gelijkwaardigheid, respect en vertrouwen en een bepaalde mate van eerlijkheid en waarheid. Dat alles vertaalt zich in een gevoel dat we omschrijven als ‘liefde’. Als je minder in balans bent, zul je je ook minder bewust zijn van waar je eigenlijk voor kiest en wat je eigenlijk voelt. Een relatie start doorgaans onbewust op een dergelijke manier.

Als er in je leven ongezonde of complexe situaties zijn geweest, neemt de complexiteit ook toe binnen de relatie. Doorgaans als de prille fase van de verliefdheid zich wat afbouwt, gaat irritatie toenemen.

Dat is vaak het ‘tastbare’ punt dat het met de relatie ‘bergafwaarts’ is gegaan. De tijdsduur dat de relatie ‘niet lekker loopt’ heeft vervolgens een sterke invloed op de impact van de verstoring. Dit omdat mensen zichzelf of elkaar doorgaans meer emotionele pijn gaan doen hoe verder de tijd volgt.

Veel van de bovengenoemde ‘primaire factoren’ zijn ernstig verstoord als een relatie op het punt van een relatie time out is gekomen. En hoe meer er verstoord is, hoe hoger de emotie oploopt en hoe langer het heeft gespeeld, hoe dieper je elkaar bent gaan raken.

Herkenning, je bent echt niet de enige

In mijn ogen komt er in heel veel relaties hetzelfde naar boven. Daarin ligt ten grondslag dat mensen geen besef hebben van hoe je als mens in elkaar zit of geen besef hebben van wat jouw verleden voor impact op jouw gedrag heeft. Ik kom in mijn werk zelden iemand tegen die een warme jeugd heeft gehad en toch een relationeel probleem heeft. Wel zeggen mensen vaak dat het thuis allemaal prima was. Als ik dan doorvraag, speelt er toch eigenlijk wel van alles, maar dat is vaak verdrukt of mensen zijn zich niet bewust van hoe het hoort te gaan. Dat is omdat je nooit je eigen opvoeding kan vergelijken met je opvoeding in een liefdevol gezin. Je weet dan helemaal niet wat je hebt gemist en ook niet wat daar de impact van is.

Liefde wordt verward

Wat vanuit een dergelijke opvoeding kan ontstaan is dat liefde wordt verward met afhankelijkheid. Het woord nodig, of bijvoorbeeld de, in mijn ogen geromantiseerde term ‘Ik kan echt niet zonder jou’ geeft hier betekenis aan. Alsof hoe moelijker het is om iemand te missen, hoe meer je van iemand houdt. Dan wordt in mijn ogen liefde verwart met afhankelijkheid. De technische term daarvoor is codependency, zie mijn blog Verliefd of (on)afhankelijk?

Als ik zoiets benoem, wordt er even nagedacht en komt de reactie “Ik ben niet afhankelijk”, waarbij mensen zichzelf overtuigen van het feit dat dat zo is. Maar doorvoel die gedachte eens; kan ik niet zonder de ander? Is de ander niet jouw alles? Doe je daar niet alles voor? Mijn ervaring is dat het niet de liefde is die hier aan het woord is. Maar angst voor gemis, iets of de ander kwijt te raken.

Een dergelijke verstoorde koppeling met de liefde komt voort uit het verleden en is ontstaan in de jeugdjaren. Dit zie je bijvoorbeeld terugkomen bij een volwassen persoon die een onstabiele jeugd achter de rug heeft. Vaak heeft zo iemand dan veel meegemaakt, in de zin  dat de ouders geen stabiele relatie hadden; mishandeling, misbruik, ziekte en dergelijke. Maar ook juist een overmatig hecht gezin kan tot veel instabiliteit in de relatie leiden. Dan heeft de persoon bijvoorbeeld nog niet echt geleerd wat een eigen identiteit is, of heeft die persoon nog geen echt zelfvertrouwen opgebouwd, omdat er altijd iemand was.

De oplossing

Die verstoringen die in je jeugd zijn ontstaan, zullen uiteindelijk in een coaching traject stuk voor stuk belicht kort worden, en belangrijkste pak je dan aan. Verreweg het belangrijkste (rationeel/relationeel) vraagstuk waar je staat bij een relatie time out is: “ Wil ik een relatie met de ander? ” gevolgd door de vraag: “Wat ben ik bereid om daarvoor te doen? “. En vooral die laatste is moeilijk, je kunt wel iets willen, maar wat ga je er daadwerkelijk voor doen, of hoe ga je er mee om?

In eerste instantie is bij de relatie time out het antwoord op de eerste vraag: “wil ik een relatie met de ander”, “nee”, vaak gevolgd door de woorden “niet zoals het nu gaat”. Als dat een hele duidelijke nee blijft, iemand het echt niet meer wil, kan ik als coach niet veel toevoegen. Ik zeg altijd: “Je moet een relatie willen, dan kan ik helpen.” Maar als je de relatie niet meer wil, kan ik niets doen. Dan zou ik moeten sturen en manipuleren, maar dat gaat dan op alle vlakken fout. Bij een blijvende “nee” (ook al is dat eenzijdig) is het afronden van de relatie het enige wat nog kan. Dan gaat het vaak over de afwikkeling van spullen en geld. Als er kinderen zijn is dat complexer, dan adviseer ik altijd om toch nog emotionele begeleiding te handhaven.

Note: Realiseer je wel dat op dit punt, het uit elkaar gaan, het relationele probleem niet wordt opgelost, je kiest er dan alleen voor om het niet meer aan te gaan. Een ‘vechtscheiding’ is hier een voor de hand liggend gevolg.

Met een beetje geluk en bezinning komt er ruimte om opnieuw te onderzoeken of een relatie in de toekomst wel een optie is, waarbij er echt nog wel de persoonlijke en relationele vraagstukken in het verschiet liggen. Bij een relatie time out is er licht aan de horizon te krijgen, maar omdat je zover in het proces van kwetsen en afstand nemen bent gekomen, is het vaak wel heel inspannend en kost het meer tijd om weer tot elkaar te komen.

– Stel je voor je ziet een leuke/man/vrouw aan de bar zitten, en je hebt net met een honkbalknuppel de auto van die persoon bewerkt, en die persoon weet dat. Zou zij/hij dan echt staan te popelen om jou weer in de armen te sluiten? Met een relatie time out, zit je op dat punt.

De aanpak.

Als beide partners de relatie willen of in elk geval willen onderzoeken of ze het willen, ga ik met de beide partners onafhankelijk in gesprek. We gaan een persoonlijk bewustwordingstraject in, waarbij ik als doelstelling vasthoudt; ‘een mogelijk relationeel nieuw startpunt’.

In deze fase is de relatie een heel klein beetje ondergeschikt voor mij, leidend is dan het persoonlijk herstel, de balans in de persoon terug vinden.

Beide partners hebben hier doorgaans door de opgedane ervaringen in het leven hun eigen complexe vraagstukken. Ikzelf  coach mensen niet om ‘om te leren omgaan met de verstoringen’, ik coach ze naar het punt dat ze zichzelf weer hervinden en als dat lukt, zijn de verstoringen weg. Dan is er meer en meer liefde en komt er als vanzelf steeds meer rust. Dat gaat soms heel snel, afhankelijk van hoe de mensen zich opstellen en hoe ze als mens ontwikkeld zijn, en hoe ze omgaan met mijn tips en huiswerk.

Tussentijds zal er dan na een week of vijf, na zeer beperkt contact, weer kortstondig contact volgen tussen de partners, een afspraak of een date buiten de deur. Opnieuw kennismaken met elkaar.

Daaropvolgend zullen er dan, als je beide besluit verder te willen met elkaar, meer contactmomenten volgen, met een opbouwende frequentie. Dan kom je op een punt dat, de partners soms excuses aanbieden, samen huilen, weer lachen en/of besluiten weer samen in één huis te gaan wonen, waarbij soms eerst een andere kamer of de zolder wordt gebruikt voor de nacht en om je terug te kunnen trekken. Maar vaak is het na de eerste keer weer contact, bij (in elk geval) één van de twee, nog niet genoeg rust. Dat gaat voor de beleving dan in kleine stappen.

Langzaam maar zeker wordt je als partner door de tussentijdse coaching meer zelfbewust en daarvandaan ga je beseffen wat je aan een relatie wil geven en wat je graag zou krijgen. Je gaat snappen wat jouw triggers zijn en die van de ander. Je gaat makkelijker rekening houden met de ander en meer en meer komt liefde terug. Intimiteit en seks krijgen weer een diepere betekenis, vaak met een enorme passie, en zo af en toe zal er een terugval zijn. In het begin vaak en heftig en wat langer, en naarmate de tijd verstrekt wordt dat korter en minder intens. Moeilijk, maar niet erg, want je hebt geleerd hoe je daarmee kunt omgaan. Dit doe je dan onder begeleiding en zullen de gesprekken met zijn drieën zorgen voor waarheid/helderheid en openheid; Het begin van een verder herstel is ingezet, een paar van de primaire factoren van een gezonde relatie zijn hier onbewust al aan het herstellen.

Zelfstandig weer verder

Dan komt er een punt dat je het als stel helemaal zelfstandig kunt. Je hebt de tools mee gekregen om weer te kunnen luisteren naar de ander, het niet allemaal persoonlijk te nemen. Je kunt emoties, gevoelens en gedachten onderscheiden. Je snapt dan beter waarom jij doet wat je doet en je snapt dan ook beter waarom de ander doet wat die doet. Je zult dan in staat zijn beter verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen gedrag, en snapt ook wat de waarde van deze relatie is. Naast dit soort zaken krijg je nog veel meer mee aan tools, inzichten en praktische tips. Die je de rest van je leven zult kunnen inzetten, en niet alleen in de liefdesrelatie, maar ook inde relaties op je werk, ouders, kinderen, vrienden etc. Je bent dan Zelfbewuster.

Dan heeft de relatie time out geholpen elkaar weer terug te vinden, maar hou er rekening mee, dit is echt niet makkelijk. Het is in veel gevallen voor de mensen een van de moeilijkste dingen in het leven.

Martin, Zelfbewustzijn