Vertrouwen

Vertrouwen in de ander lijkt het probleem te zijn, maar in bijna alle gevallen is in mijn ogen een gebrek aan vertrouwen in de ander, een gevolg van een dieper gevoel/vertrouwen bij jezelf. Of dat nu geschonden is of niet. Vertrouwen lijkt iets te zijn wat je kunt ‘waarnemen’, dat is dan ook vaak de reden dat je dat als probleem omschrijft. Wat in mijn beleving echter zeker niet betekend dat het vertrouwen ook werkelijk het probleem is.

Een tekort

Bij een tekort aan vertrouwen, doen we normaal gesproken nog iets. We projecteren het tekort op de ander. De ander is niet te vertrouwen is dan de conclusie. Maar klopt dat wel? Gaat het wel werkelijk om de ander, is die ander werkelijk niet te vertrouwen? En waarom zou ik moeite hebben met vertrouwen op de ander, als ik genoeg vertrouwen heb in mezelf en de situatie waarin ik zit?

Zou het niet kunnen zijn dat jij door alles wat je hebt meegemaakt, misschien niet meer zoveel vertrouwen hebt in jezelf, terwijl je wel denkt dat je dat hebt? Heb je daar wel eens echt even bij stil gestaan? En als je nu niet genoeg vertrouwen hebt in jezelf, hoe moet je dan genoeg vertrouwen hebben in de ander? Durf je een ander wel te vertrouwen als je jezelf niet echt vertrouwd?

vertrouwen bij mij

Als ik geen vertrouwen meer heb in een ander ben ik vaak onbewust gelijktijdig ook bang. Bang dat ik niet OK ben, bang dat ik niet goed genoeg ben, of bang dat er iets gaat gebeuren wat ik misschien niet aankan. En als ik bang ben, ga ik dat als mens compenseren in mijn gedrag (compensatie gedrag). Ik ga dan bijvoorbeeld afsluiten of sterker/strikter overkomen als hoe ik me werkelijk (onbewust) voel.

Als ik weinig (zelf)vertrouwen heb, heb ik ook vaak moeite om me onder grote groepen mensen te bevinden. En als ik dat al doe, wil ik graag iemand naast me hebben een soort houvast of ik wil weg kunnen uit de situatie als ik dat wil. Ik zoek een maatje, een partner een vriend die aandacht heeft voor mij. Pal daar tegenover staat dat ik het ook fijn vind om helemaal alleen te zijn, dat geeft me namelijk rust. Want als ik niet veel vertrouwen heb (in mezelf), ben ik op iedereen aan het letten in mijn omgeving. Ik wil namelijk de situaties graag voorspelbaar maken.

Een beeld

Maar hoe komt het dan zover dat mijn (zelf)vertrouwen laag is? Wat ik hiervoor kan doen is een beeld schetsen:

Stel je voor dat je als kind ervaren hebt dat je afgewezen werd door je ouders. In veel gevallen gebeurd dat ook, een ouder keurt onbedoeld het kind af i.p.v. het gedrag. Een ouder zegt dan: Je bent een moeilijk kind, Je bent niet te hanteren, Je bent onmogelijk, Je bent……. Je bent….

Wat de ouders eigenlijk bedoelen te zeggen, Je bent een kind waar ik van hou, maar wat je doet vind ik niet fijn.

Dat is een groot verschil. Als je een kind onbedoeld afwijst in wie het is, ervaart het kind pijn en afwijzing en trekt het zich terug. Als het kind ervaart dat wat het doet niet goed is, gaat het kind het gedrag aanpassen. Waarom? Omdat een kind als het klein is, niet zelfstandig kan overleven, het wil dus erkenning en aandacht van de ouders. Het kind wil ervaren dat het OK is in wie het is.

Los van het feit of de ouders het kind werkelijk afwijzen of niet, gaat het er voornamelijk om wat het kind zelf ervaart. Wat er namelijk ook kan gebeuren is dat je afwijzing ervaart zonder dat dat zo is bedoeld. En als je als kind afwijzing hebt ervaren ga je vaak dat ook in groepsverband ervaren. Dan gaat de pijn toenemen, omdat het kind gelijktijdig of in een later stadium ervaren dat het kind door de groep wordt afgewezen, dan hebben we het over buitensluiten.

Bedrijgend

Buitensluiten is voor het brein een van de meest bedreigende situaties, omdat buitensluiten per direct vanuit nature de kans op overleven bedreigd. Denk maar eens aan een groep herten op de savanne, waarbij het zwakke hert als van nature door de groep wordt buitengesloten. Als er roofdieren in de buurt zijn, focussen die zich op de dieren die buitengesloten worden, zij zijn namelijk het makkelijkste te pakken. Buitensluiten ervaar je als, en is biologisch gezien, zeer bedreigend.

Ervaringen van afwijzing en buitensluiting zijn voor je systeem dus hele bedreigende situaties, zeker als dat gaat aanhouden. Je ervaart dat je voortbestaan in het geding komt en gaat dus in verzet. Je gaat in eerste instantie proberen de verbinding weer te herstellen en de ander proberen te overtuigen van jouw gelijk. Je gaat in eerste instantie opnieuw proberen verbinding te maken, maar omdat wij als mens in patronen handelen, ga je waarschijnlijk weer ervaren dat je wordt afgewezen.

In eerste instantie ga verbinden door op een positieve manier aandacht te vragen, als dat niet werkt ga je het doen door negatieve aandacht te vragen. Je gaat degene door wie jij je afgewezen voelt bijvoorbeeld voor alles en nog wat uitmaken. Maar ook die ander heeft een grens. Het ironische is dan ook dat als jij je buitengesloten voelt, en je dit gedrag gaat vertonen, de mensen waar je veel contact mee hebt, jou uiteindelijk ook werkelijk gaan afwijzen en/of buitensluiten, omdat die ander dat niet meer volhoudt.

Vaak gaat een dergelijk proces gepaard met hele heftige gevoelens en uitingen. Zoals onbegrip, frustratie, machteloosheid, wanhoop. Allemaal terwijl jij je eigenlijk niet bewust bent van wat het probleem werkelijk is. Wat het dichtstbij komt in wat we kennen benoemen, is dat de ander niet te vertrouwen is.

Maar zoals ik al schreef, vertrouwen in een ander missen is vaak een gevolg van een beschadiging bij jezelf. Dat kan zoals in dit voorbeeld uit de opvoeding komen, maar ook door bijvoorbeeld een ongeval of een ernstige ziekte.

Het gevolg

Als dit langer gaat aanhoudt, heb je wellicht inmiddels geleerd dat eigenlijk niemand te vertrouwen is, je voelt je onbegrepen en alleen. Je hebt niet veel vrienden meer over, je leeft niet echt maar overleeft eerder en de band met je familie is zwak. Als dat aanhoudt ervaar je diep van binnen veel pijn, hartpijn. Het verdriet wat je hebt is heel intens en komt van diep, een soort bodemloze put. Daar tegenover staat dat je rationeel heel scherp bent, je alles kunt verklaren, je heel goed alleen kunt zijn en misschien zelf wel aangeeft dat je nooit iemand zult missen.

Als het zover gekomen is, ben je waarschijnlijk andere aan het aanvallen, andere aan het afwijzen, laat je niemand meer echt toe tot je hart en doe je het liefst de dingen die je doet, alleen.

Dit weekend in het clubgebouw ervoor ik het weer. Een man zakt door zijn knieën, en aait mijn hond. Hij zegt, schichtig opkijkend naar mij en mijn vriendin: Ik hou meer van dieren als van mensen….en langzaam draait hij zijn hoofd weer terug naar het dier. Dat raakt mij, omdat ik snap wat die man heeft ervaren….

Realiseer je dat als je jezelf ergens herkent in dit verhaal, dat vertrouwen in andere te herstellen is als je leert het vertrouwen in jezelf te herstellen. Wellicht reageer je hier gelijk op, door te zeggen in vertrouw mezelf. Maar stel jezelf dan eens deze vraag: Als ik werkelijk op mezelf zou vertrouwen, waarom laat ik degene van wie ik echt hu dan niet helemaal toe?

Martin Goedknegt

LIFE & RELATIECOACH

meer lezen? Lees dan eens iets van mijn andere blogs, of lees eens wat meer over zelfbewustzijn bij google.