Emotioneel onbeschikbaar

Hallo Christelle,

Er staan zinnen in je bericht die mij raken, en wara ik kort een antwoord op wil geven. Ik zal ze hieronder even op een rijtje zetten:

• "Uit het niets werd hij snel kwaad en dreigde zelfs meerdere keren om van mij te scheiden."
  (Dit is niet uit het niets; je begrijpt alleen niet wat er gebeurt of waar het een gevolg van is.)
• "Relatietherapie was en is voor mijn man geen optie."
  (Dat is waarschijnlijk angstgebaseerd. Probeer de angst te vinden en hem hierin te helpen, in plaats van te overtuigen.)
• "Omdat ik niet van plan was mijn man te verlaten en omdat ik wellicht bang was om sommige dingen te beseffen, heb ik de psycholoog stopgezet."
  (Angst houdt je in dit geval tegen om verder te komen. Klinkt als een hechtingsvraagstuk.)
• "Ik zou van hem nooit met een man naar een café mogen."
  (Dat heeft waarschijnlijk met zijn eigenwaarde of zelfbeeld te maken, en wellicht ook met de reden dat hij niet in therapie wil.)
• "Vooral als je in je huwelijk niet vindt wat je nodig hebt. En dat vinden we al een tijdje niet bij elkaar."
  (Contact met een ander is dan een gevolg, geen probleem op zich.)
• "Mijn man vindt dat ik overdrijf."
  (Dat mag hij vinden. De vraag is: wat vind jij zelf?)
• "Ik denk dat hij dit heeft begrepen en nu ineens meer in mij investeert."
  (Fijn toch? :)

Mijn antwoord op jouw bericht:
Wat vervelend voor je dat jij en je partner in deze situatie beland zijn. Aan de andere kant had het wellicht heel anders kunnen aflopen. Voor nu klinkt het alsof hij een mooie en wijze vrouw is tegengekomen, die heel goed haar eigen grenzen heeft kunnen aangeven. Alsof hij iemand heeft ontmoet die in staat was hem te spiegelen en dat het bij hem tot inzicht heeft geleid. Als ik jouw gedrag en relatie zo lees, denk ik dat hij zeker gevoelens voor heeft ontwikkeld, en dat vind ik persoonlijk een logisch gevolg, redenerend vanuit de situatie die je zelf schetst.

Wat ik hierin niet helemaal begrijp, is dat je je afvraagt of hij gevoelens voor haar heeft ontwikkeld. Dat lijkt me op dit moment eigenlijk niet de meest relevante vraag. Hij opent zich meer naar jou toe — en dat is toch wat je wil? Je wil dat hij gevoelns naar jou opnieuw ontwikkeld, maar je vraag ligt of hij dat bij de ander heeft gedaan. Ik denk dat hij zich heinnerd heeft in hoe het kan zijn, en een weg zoekt met jou in verbinding te komen, hoe mooi is dat!

Dan de vraag: ben ik de tweede keus?
Ik denk dat dat wel zo is — maar niet voor hem naar jou, eerder jij naar jezelf. Je hebt jezelf, lezend in jouw verhaal, op de tweede of zelfs derde plaats gezet. En als jij dat doet, waarom zou een ander jou dan op de eerste plaats zetten? Daar ligt volgens mij een belangrijke vraag voor jezelf. Maar op het moment dat je daar het antwoord op lijkt te vinden, haak je af. Ik denk dat de psycholoog de juiste richting op wees: meer jezelf vinden. De onderzoeksvraag voor de psycholoog ligt denk ik in waarom haak ik af, waar ben ik bang voor en hoe kan ik door die angst heen geholpen worden.

Dat brengt ons bij een andere vraag: Wie ben ik nu nog?
Die vraag schetst een afhankelijkheid die, als ik je woorden goed begrijp, al vroeg is ontstaan, bijvoorbeeld in de opvoeding. Je noemde zelf "emotionele onbeschikbaarheid" — wellicht is dat de oorsprong. De ander belangrijker maken dan jezelf. De gevolgen die je nu ervaart zijn denk ik niet nieuw, maar al heel lang aanwezig. Onzekerheid, gekwetstheid en wantrouwen. Ik vermoed dat je een modus hebt ontwikkeld om daarmee om te gaan, bijvoorbeeld door er vooral voor de ander te zijn (pleasen?).
Je kunt je er overheen zetten, maar dat zou ik je niet aanbevelen. Ik zou je juist aanraden om het te doorvoelen en te verwerken. Richt je veel meer op je gevoelens en emoties, in plaats van er overheen te stappen — dat heb je waarschijnlijk al veel te lang gedaan.

Je maakt er in mijn ogen geen ophef over, maar wel over het verkeerde.
Het gaat er niet om óf hij zich aangetrokken voelde tot die ander, maar waarom jij dat als zo bedreigend ervaart — in die mate. Want los van die aantrekking, klinkt het in jouw verhaal alsof jouw partner zichzelf misschien niet goed kan sturen, maar dat de vrouw die hij trof dat juist wél goed kon.
Zij is niet de reden dat jij hem niet meer kon bereiken — zij liet juist zien dát je hem al langer niet kon bereiken.
Wat je huwelijk waard is, is sowieso een vraag die voor veel mensen speelt. Het huwelijk krijgt steeds minder waarde, onder andere doordat de invloed van de kerk op de maatschappij afneemt. Waarden verschuiven. Verbinding wordt belangrijker dan het instituut huwelijk zelf. Daardoor ontstaat de vraag: Wat is het huwelijk nog waard?
Dat is een logische vraag, gekoppeld aan een maatschappelijke ontwikkeling. Welke waarde het huwelijk voor jou heeft, is iets wat jij zelf mag ontdekken. Maar het idee van veiligheid ontlenen aan het huwelijk (zie ook Jan Geurtz) is aan het veranderen — en dat gaat snel.

Mijn advies: werk aan jezelf.
Bij voorkeur samen met je partner, of in ieder geval gelijktijdig. Ik zie namelijk het risico dat als jij wél ontwikkelt en hij niet, jullie uit elkaar groeien. Kies voor jezelf. Kies voor iemand die je echt verder helpt, waarbij je vanaf de eerste afspraak verschil merkt. Vertel je man dat je een risico ziet als jij alleen gaat groeien: dat je hem dan kwijtraakt. Het is aan hem of hij daar iets mee doet — of niet.

En dan: doorpakken.
Ook al ben je bang dat je hem kwijtraakt, dat betekent niet dat dat ook echt gebeurt als jij stappen gaat zetten. Realiseer je: dat is een gedachte, een angst. (boek: Eckhard tolle, de kracht van het nu) Net als je vroeger misschien bang was voor een paarse krokodil op je kamer. Dat je bang bent, mag. Maar dat betekent niet dat de angst gegrond is, als volwassene ben je in staat je angst te onderzoeken, ipv je er onbewust door te laten leiden.

En als laatste:
Wees niet bezig met de vraag "Wie ben ik?", maar met "Wat ben ik?" Waar besta je uit? Wie ben ik is een identiteitsvraag, gehuisvest in ego, maar die is in je zoektocht naar jezelf, minder relevant.

Martin, Zelfbewustzijn